ปัจจัยที่ทำให้เกิด ก๊าซไข่เน่า อันตรายที่ซ่อนอยู่และสาเหตุที่คุณควรรู้

15 สิงหาคม 2567

Hydrogen sulfide หรือที่รู้จักกันดีในชื่อ “ก๊าซไข่เน่า” เป็นก๊าซที่มีกลิ่นฉุนรุนแรง ไม่มีสี และติดไฟได้ ก๊าซชนิดนี้เกิดขึ้นจากกระบวนการสลายตัวของสารอินทรีย์ รวมถึงในกระบวนการอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้องกับการหมักหรือกำมะถัน

เภสัชจลนศาสตร์และฤทธิ์วิทยา

Hydrogen sulfide ไม่สามารถซึมผ่านผิวหนังได้ การเกิดพิษมักเกิดจากการสูดดมโดยตรง ในระดับความเข้มข้นต่ำจะก่อให้เกิดการระคายเคืองต่อเยื่อบุทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร (ตารางที่ 1) เมื่อความเข้มข้นเพิ่มขึ้น จะส่งผลให้ประสาทรับกลิ่นไม่ทำงาน ที่ระดับความเข้มข้นมากกว่า 200 ppm ก๊าซนี้จะยับยั้งกระบวนการหายใจในระดับเซลล์ ซึ่งเห็นได้ชัดเมื่อความเข้มข้นสูง

Hydrogen sulfide มีคุณสมบัติคล้ายคลึงกับ cyanide โดยจะจับกับ cytochrome ในกระบวนการถ่ายทอดอิเล็กตรอน ทำให้กระบวนการหายใจที่ต้องพึ่งพา oxygen ถูกขัดขวาง ส่งผลให้เกิดภาวะ lactic acidosis มากขึ้น และมีการกดการทำงานของระบบประสาทร่วมด้วย

อาการทางคลินิก

ผู้ป่วยที่ได้รับก๊าซ hydrogen sulfide จะมีอาการระคายเคืองตา ตาแดง น้ำตาไหล และไอจากการระคายเยื่อบุทางเดินอาหาร หากก๊าซมีความเข้มข้นสูง ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดศีรษะ อาเจียน สับสน ชัก และหมดสติ อาการที่รุนแรงกว่านี้รวมถึงภาวะช็อก ปอดบวม น้ำท่วมปอดจากการระคายเคืองโดยตรง ซึ่งอาจนำไปสู่การหยุดหายใจ ภาวะกรดในร่างกายสูง และเสียชีวิตได้ นอกจากนี้ ผิวหนังอาจเกิดการอักเสบจากการระคายเคืองในเวลาต่อมา

การวินิจฉัย

การวินิจฉัยทำได้โดยพิจารณาจากประวัติการสัมผัสก๊าซที่มีกลิ่นไข่เน่า และการตรวจร่างกายที่แสดงอาการระคายเคืองต่อเยื่อบุต่างๆ ร่วมกับภาวะพร่อง oxygen ในระดับเซลล์

การรักษา

1. การรักษาแบบประคับประคอง

• • นำผู้ป่วยออกจากบริเวณที่มีก๊าซ hydrogen sulfide
  • ระวังเรื่องการหายใจ หากเกิดภาวะหายใจล้มเหลวต้องช่วยให้หายใจ โดยการให้ oxygen มีความสำคัญที่สุด
  • ระวังและรักษาภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวมและน้ำท่วมปอด

2. การรักษาเฉพาะ

• • Sodium nitrite ในขนาดที่ใช้รักษา cyanide คือ 300 mg (3% sodium nitrite 10 ml) เพื่อให้เกิด methemoglobin ซึ่งจะแย่งจับกับ sulfide ใน mitochondria และเกิดเป็น sulfmethemoglobin ที่สามารถถูกกำจัดออกได้เอง โดยไม่ต้องใช้ thiosulfate
  • ข้อบ่งชี้การใช้ sodium nitrite ยังไม่ชัดเจน เนื่องจาก hydrogen sulfide ถูกกำจัดอย่างรวดเร็ว (มากกว่า 85% ภายในชั่วโมงแรก) การใช้ sodium nitrite จะต้องทำทันทีหลังจากได้รับ hydrogen sulfide และเมื่อมีอาการของภาวะพร่อง oxygen เท่านั้น โดยทั่วไปการรักษาแบบประคับประคองก็เพียงพอ การใช้ nitrite ต้องระมัดระวังอย่างมาก เพราะผู้ป่วยอาจเกิดอาการข้างเคียงจาก methemoglobin ได้

แหล่งที่มา : https://www.sanook.com/women/252441/